Bota po ndërton një sistem të ri tregtar, duke lënë Amerikën jashtë

Monday, 14 July 2025 08:21

• Written by Mexhis

Përballë kaosit në rritje, Bashkimi Evropian dhe shumë vende të tjera po kërkojnë të krijojnë një lidhje tregtare globale që është më pak e ndjeshme ndaj tarifave amerikane.

Kaoset tregtare po i shtyjnë aleatët e Amerikës të afrohen më shumë me njëri-tjetrin, dhe të largohen gjithnjë e më shumë nga SHBA. Në këtë kontekst, Bashkimi Europian po përpiqet të pozicionohet në qendër të një harte të re globale tregtare.

Blloku prej 27 vendesh mësoi këtë fundjavë se SHBA do t’i vendosë tarifa 30% duke nisur nga 1 gushti. Ursula von der Leyen, presidente e Komisionit Evropian, u zotua të vazhdojë negociatat, dhe të kundërpërgjigjet nëse është e nevojshme.

Por kjo nuk është e vetmja lëvizje. Europa, si shumë partnerë të SHBA-së, po kërkon aleatë më të qëndrueshëm. “Ndërkohë, ne po thellojmë partneritetet tona globale, të mbështetura në parimet e tregtisë së ndershme dhe të bazuar në rregulla,” tha znj. von der Leyen, e cila do të flasë së bashku me presidentin e Indonezisë të dielën, në një kohë kur BE-ja po lehtëson barrierat tregtare dhe SHBA po kërcënon me tarifa të reja.

Kjo “pamje e dyfishtë” është bërë gjithnjë e më e zakonshme: SHBA përshkallëzon pasigurinë dhe tarifat, ndërsa BE dhe partnerët e tjerë ndërtojnë një sistem të ri tregtar më të pavarur nga Uashingtoni.

“Tregtia e lirë sjell zhvillim, punësim dhe qëndrueshmëri,” tha António Costa, president i Këshillit Evropian. “Ne do të vazhdojmë të ndërtojmë partneritete të forta tregtare në mbarë botën.” 

Largimi nga SHBA nuk është i lehtë, duke qenë se është ekonomia më e madhe në botë. Por shumë vende ndihen të detyruara të diversifikojnë. Dhe sapo riorganizohen marrëdhëniet tregtare, kthimi pas bëhet edhe më i vështirë.

Kjo është pikërisht ajo që po ndodh sot.

Negociatorët e Bashkimit Evropian kaluan muaj të tërë në bisedime me homologët amerikanë, duke shpresuar se ishin pranë një marrëveshjeje: BE do të pranonte një tarifë bazë prej 10%, me përjashtime për sektorët kyç.

Por të enjten, Trump sinjalizoi se BE-së do t’i dërgohej një letër me tarifë të përgjithshme. Të premten, Shtëpia e Bardhë njoftoi zyrtarisht Brukselin se planet ishin rrëzuar. Të shtunën, Trump shpalli publikisht se BE do të përballej me tarifa 30%.

Paralelisht, ai njoftoi tarifa edhe për Meksikën (30%), Kanadanë (35%), dhe vende si Brazili (50%), Bangladeshi e Tajlanda (35%).

Edhe pse Trump është tërhequr më parë nga kërcënime të tilla dhe ka shprehur gatishmëri për negociata para 1 gushtit, atmosfera është gjithnjë e më armiqësore.

Gazetarët ekonomikë të NYT po analizojnë ndikimet në tregjet globale dhe jetën e qytetarëve.

Sipas Mujtaba Rahman nga Eurasia Group, Trump po “instrumentalizon pasigurinë” për të detyruar lëshime, ndërsa njoftimi i fundit përshkallëzoi thirrjet në Europë për një kundërpërgjigje të menjëhershme.

Bashkimi Evropian ka përgatitur një paketë hakmarrëse ndaj tarifave të Trump, që pritet të hyjë në fuqi të martën, nëse nuk pezullohet. Brando Benifei i Parlamentit Evropian kërkoi që kjo paketë të zbatohet dhe të përgatitet një kundërpërgjigje më e ashpër deri më 1 gusht. “Trump po përpiqet të përçajë dhe frikësojë Europën,” tha ai.

Ambasadorët e BE-së do të mblidhen të dielën për të diskutuar përgjigjen. Por përtej reagimit të menjëhershëm, BE po përpiqet të forcojë lidhjet me aleatë të rinj. Që prej shkurtit, unioni ka përshpejtuar marrëveshjet tregtare me Kanada-n, Britaninë, Indinë, Afrikën e Jugut, Amerikën Latine dhe Azinë. Edhe vende si Kanadaja, Brazili dhe Meksika po ndjekin të njëjtën qasje.

Zyrtarët evropianë kanë sugjeruar ndërtimin e një strukture të re tregtare që përjashton SHBA-në dhe Kinën, të cilat kritikohen për politikën e subvencioneve dhe mbiprodhimit.

Një marrëveshje e re tregtare me Indonezinë, që u njoftua këtë javë, pritet të ulë tarifat “afër zeros”. Ministri indonezian paralajmëroi se mbi 300,000 punë mund të humbasin nëse tarifat amerikane zbatohen, por Evropa mund të jetë një alternativë tregtare.

Analistët shtrojnë pyetjen nëse aleatët e SHBA-së do të shkojnë më tej, duke bashkërenduar një front të përbashkët ekonomik kundër Trump. “Koordinimi do të ishte zgjidhja më racionale,” tha Jacob Funk Kirkegaard nga Bruegel.

Yuri Kimin e flakin në rrugë, ish-ambasadorja në protestë kundër Marco Rubio

Saturday, 12 July 2025 22:06

• Written by Lapsi.al

Për sa kohë qëndroi në Tiranë, sjellja e Yuri Kim ishte simbol i arrogancës me të cilën diplomati i një fuqie të madhe trajton qytetarët e dorës së dytë në territorin e një kolonie, me logjikën se ndaj tyre s’mund të ketë mënyra të tjera veç atyre që padroni përdor me vasalët.

Kim iu imponua opozitës me një marrëveshje të padrejtë para zgjedhjeve 2021; e dobësoi Partinë Demokratike duke ndezur konfliktin Basha-Berisha dhe kërcënoi se kush nuk bindej, do të përfundonte duke ngrënë bar. Ish-ambasadorja amerikane sulmoi edhe mediat joqeveritare për një narrativë anti-perëndimore dhe e mbylli mandatin duke bekuar një aferë të rëndë korrupsioni si ajo e qirasë së majme për dy anijet-gjeneratorë në Vlorë.

Read more ...

30 vjetori i një gjenocidi mu në zemër të Evropës dhe Gaza

Friday, 11 July 2025 17:10

• Written by Roald A. HYSA

''Unë në Europë nuk shkoj asnjëherë kokë ulur, ngase nuk kam vrarë asnjë plak, grua apo fëmijë. Nuk kam sulmuar asnjë vend të shenjtë. Ndërsa ata (serbët) i bënë të gjitha mizoritë, para syve të Perëndimit - dhe në emër të Perëndimit''.  Alija Izetbegoviç

Fjalë të mëdha të shprehura nga një burrë shteti musliman, i cili nuk e kurseu veten e vet në shërbim të së vërtetës dhe të popullit të vet. Ngjarjet dramatike të atyre ditëve të vështira për popullin boshnjak janë kthyer në një marshim përkujtimor të përvitshëm për të mos e harruar kurrë atë që ndodhi në ato ditë, kur diktatura e Millosheviçit dhe e bashkëpunëtorëve të vet katila vriste të pafajshëm të çdo moshe pa dallim.

Gjatë tri ditëve mijëra pjesëmarrës përshkojnë rrugën, që mijëra qytetarë të Srebrenicës kaluan në verën e vitit 1995, në përpjekje për të shpëtuar nga forcat genocidale serbe. Pas një rrugëtimi prej gati 110 kilometrash, që nis nga fshati Nezuk, pranë Tuzlës, ata do të arrijnë në Qendrën Përkujtimore Potoçari, ku më 11 korrik shënohet 30-vjetori i masakrës. Gjithashtu 7 mbetje kufomash të tjera do të rivarrosen në Potoçari pasi janë identifikuar si persona që kanë humbur jetën në ato ditë të tmerrshme.

Një delegacion nga Kosova do të marri pjesë në këtë përkujtimore të 11 korrikut, duke kujtuar gjithashtu, se edhe politika shqiptare në përgjithësi e ka dënuar këtë masakër ndaj popullit të pafajshëm boshnjak. Mbi 8.370 persona humbën jetën e tyre për të hyrë në histori, si një nga masakrat e tmerrshme ndaj popullsive muslimane në Evropë e gjetkë.

Mirëpo ashtu si e dënuan këtë masakër ndaj boshnjakëve qeveritë tona kanë harruar ose bëjnë sikur nuk e dinë, që një tjetër tragjedi njerëzore po zhvillohet jo shumë larg nesh në Gaza. 650 ditë masakra nga më të ndryshmet ndaj njerëzve tw pafajshwm, si fëmijë, pleq, gra, burra, mjekë, infermierë e gazetarë i kanë çuar shifrat në mbi 60,000 frymë dhe qeveritë e Tiranës dhe Prishtinës reagojnë në krah të Izraelit me justifikimin banal, që Izraeli ka të drejtë të mbrohet???

Si të mbrohet? Duke vrarë fëmijë e pleq të pambrojtur? Tashmë të gjithë instancat ndërkombëtare të OKB-së dhe mekanizma të ndryshme që mbrojnë të drejtat e njeriut kanë folur se kjo është gjenocid, kurse qeveritë tona heshtin, duke u bërë bashkëpunëtorë të heshtur në këto vrasje masive.
Të shkosh në Potoçari sot është një hipokrizi. Në të dyja rastet kemi të bëjmë me gjenocid dhe ne nuk mund të heshtim aspak.

30 vite që përkujtohet masakra e Srebrenicës dhe me qindra të tjerë nuk do të mjaftojnë për ta shlyer nga ndërgjegjja njerëzore masakrën e Gazës. Përmasat e Gazës në shkatërrim ia kalojnë çdolloj përfytyrimi çnjerëzor, dhe ne nuk mund të ndihemi rehat kur qeveritë e dy vendeve tona sillen me parametra të dyfishta, që i çojnë ata në hipokrizi ndërkombëtare.

Guterres në 30-vjetorin e Srebrenicës: Krimi më i keq në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore

Thursday, 10 July 2025 08:52

• Written by /TRT BALKAN

“Ne i kujtojmë viktimat dhe i bëjmë homazh guximit të të mbijetuarve, përfshirë Nënat e Srebrenicës, përpjekja e të cilave për drejtësi siguroi që gjenocidi të njihej ligjërisht dhe historikisht”, tha ai. 

Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, tha të martën se këto ditë shënojnë 30-vjetorin e gjenocidit të Srebrenicës, krimit më të keq në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore, ndërsa bëri thirrje për vigjilencë dhe veprim.

Në një mesazh me rastin e 11 korrikut - Ditës Ndërkombëtare të Reflektimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të Srebrenicës të vitit 1995, shefi i OKB-së, Guterres, kujtoi se në korrik të vitit 1995, më shumë se 8.000 burra dhe djem myslimanë boshnjakë u vranë sistematikisht, mijëra gra, fëmijë dhe të moshuar u zhvendosën me forcë dhe jetët e tyre u shkatërruan përgjithmonë.

Ai shtoi se qëllimi ishte shfarosja e myslimanëve boshnjakë në Srebrenicë.

“Ne i kujtojmë viktimat dhe i bëjmë homazh guximit të të mbijetuarve, përfshirë Nënat e Srebrenicës, përpjekja e të cilave për drejtësi siguroi që gjenocidi të njihej ligjërisht dhe historikisht”, tha ai.

Ai shtoi se kjo ditë nuk është vetëm një moment për reflektim, por edhe një thirrje për vigjilencë dhe veprim.

“Në kohë të rritjes së gjuhës së urrejtjes, mohimit dhe përçarjes, ne duhet të qëndrojmë të vendosur në anën e së vërtetës dhe drejtësisë. Ne duhet të njohim shenjat e hershme paralajmëruese dhe të reagojmë para se dhuna të zërë vend. Ne duhet të respektojmë të drejtën ndërkombëtare, të mbrojmë të drejtat e njeriut, të mbështesim dinjitetin e çdo individi dhe të investojmë në pajtim dhe paqe. Le ta forcojë kujtimi i Srebrenicës vendosmërinë tonë që ‘kurrë më’ vërtet të jetë kurrë më”, përfundoi ai.