Ari i përgjakur dhe "dronët humanitarë": Pista e errët e Emirateve në luftën e Sudanit
Prej prillit 2023, Sudani është zhytur në një luftë të përgjakshme midis ushtrisë shtetërore (SAF) dhe forcave paramilitare të njohura si Rapid Support Forces (RSF), të udhëhequra nga gjenerali Mohamed Hamdan Dagalo (i njohur si Hemeti). Në sfondin e kësaj lufte të ashpër që ka shkaktuar mijëra viktima dhe miliona të zhvendosur, gjithnjë e më shumë po zbulohen gjurmët e përfshirjes së aktorëve të huaj – veçanërisht Emirateve të Bashkuara Arabe (EBA). Thuhet se Sudani ka shumë rezerva ari dhe Emiratet kanë patur interesa të vazhduara në përfitimin ekonomik prej këtyre rezervave .
Sipas hetimeve nga media prestigjioze ndërkombëtare si Financial Times, The Guardian, New York Times, dhe organizata të OKB-së, Emiratet janë akuzuar për furnizimin e RSF-së me armë, dronë luftarakë dhe pajisje ushtarake të avancuara, të transportuara në mënyrë të fshehtë përmes territorit të Çadit dhe aeroporteve rajonale. Shumë nga këto ngarkesa janë maskuar si ndihma humanitare, duke ngritur dyshime serioze për abuzim të normave ndërkombëtare.
Përtej furnizimit ushtarak, EBA ka interesa të thella ekonomike në territorin sudanez – veçanërisht në sektorin e arit. RSF kontrollon disa prej minierave më të mëdha të arit në vend dhe raportet tregojnë se një sasi e madhe e këtij ari kalon në mënyrë të paligjshme drejt Emirateve, duke i kthyer Emiratet në një ndër destinacionet kryesore të këtij “ari të përgjakur”. Kjo lidhje ekonomike ndihmon jo vetëm fuqizimin e RSF-së, por gjithashtu rrit ndikimin strategjik të Emirateve në rajon.
Në maj të vitit 2025, qeveria sudaneze ndërmori një hap të rrallë dhe të guximshëm duke ngritur një padi ndaj Emirateve në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, duke i akuzuar për bashkëpërgjegjësi në krime lufte dhe akte gjenocidale të kryera nga RSF, sidomos ndaj komunitetit etnik Masalit në Darfurin Perëndimor.
Nga ana tjetër, Emiratet mohojnë çdo përfshirje ushtarake në konflikt, duke theksuar se kontributi i tyre është i përqendruar vetëm në ndihma humanitare. Zyrtarët emiratianë pretendojnë se kanë dhënë mbi 200 milionë dollarë në ndihma për popullsinë e prekur dhe për vendet fqinje që strehojnë refugjatë. Por ky version i historisë bie në kontrast të fortë me gjetjet e organizatave ndërkombëtare, raportet e armëve në terren, dhe dëshmitë e transportit të organizuar të armëve në zonat e konfliktit.
SHBA dhe Britania e Madhe, të shqetësuara nga përshkallëzimi i dhunës dhe paqëndrueshmëria në rajon, i kanë kërkuar hapur Emirateve të ndalojnë mbështetjen ndaj RSF-së. Uashingtoni ka vendosur gjithashtu sanksione ndaj udhëheqësve të RSF-së dhe kompanive të lidhura me to në Emirate, si pjesë e një përpjekjeje për të frenuar financimin e luftës.
Lufta në Sudan nuk është më vetëm një konflikt i brendshëm. Është bërë pasqyrë e përplasjeve të interesave rajonale, ekonomike dhe gjeopolitike, ku ndihmat humanitare shpesh shërbejnë si paravan për ndërhyrje ushtarake. Dhe në qendër të këtij rrjeti të ndërlikuar qëndron një pyetje thelbësore: A po i përhap Emiratet dronët për paqe, apo për fitime në kurriz të një kombi që po digjet?
Referenca:
1. The Guardian (2024). The UAE must stop fuelling Sudan’s war if there is to be peace.
https://www.theguardian.com/commentisfree/article/2024/may/24/uae-sudan-war-peace-emirates-uk-us-officials
2. Financial Times (2024). UAE accused of supplying arms to Sudan’s paramilitary RSF.
https://www.ft.com/content/5e9441c8-00d1-4133-87d6-a026deb6eb39
3. Al-Monitor (2025). What is the UAE's involvement in war-torn Sudan?
https://www.al-monitor.com/originals/2025/03/what-uaes-involvement-war-torn-sudan
4. The New York Times (2023). How Gold Helps Fuel Sudan's War—and the UAE’s Role.
https://www.nytimes.com/2023/07/30/world/africa/sudan-war-gold-uae.html
5. Associated Press (AP News) (2023). Sudanese Army Accuses UAE of Supporting Paramilitary Rivals.
https://apnews.com/article/sudan-war-uae-support-6c17b0aa07d2ac725d0c3a99e8d089a1
6. Human Rights Watch (2024). Sudan: RSF and Allied Militias Commit Atrocities in West Darfur.
https://www.hrw.org/news/2024/06/18/sudan-rsf-and-allied-militias-commit-atrocities-west-darfur
7. Reuters (2025). Sudan takes UAE to International Court of Justice over alleged RSF support.
https://www.reuters.com/world/africa/sudan-files-icj-case-against-uae-rsf-genocide-2025-05-02/