Britania e Madhe sanksionon dy ministra izraelitë për komentet mbi Gazën, Izraeli reagon ashpër
Britania e Madhe ka vendosur sanksione ndaj dy ministrave izraelitë të ekstremit të djathtë, Itamar Ben-Gvir dhe Bezalel Smotrich, si përgjigje ndaj komenteve dhe qëndrimeve të tyre, lidhur me konfliktin në Gaza. Ky vendim, i shpallur sot nga sekretari i jashtëm, David Lammy, do t’u ndalojë dy ministrave hyrjen në Mbretërinë e Bashkuar dhe do t’u ngrijë të gjitha asetet e tyre atje.
David Lammy theksoi se Ministri i Financave, Smotrich, dhe Ministri i Sigurisë Kombëtare, Ben-Gvir, kishin “nxitur dhunë ekstremiste dhe abuzime serioze të të drejtave të njeriut ndaj palestinezëve”. Ky veprim është një shenjë e qartë e ashpërsimit të qëndrimit të Britanisë së Madhe ndaj politikave të qeverisë izraelite.
Reagimet dhe akuzat
Si Smotrich ashtu edhe Ben-Gvir kanë qenë nën kritika të forta për qëndrimet e tyre radikale. Smotrich ka bërë fushatë kundër lejimit të ndihmës humanitare në Gaza, ndërsa Ben-Gvir ka bërë thirrje për zhvendosjen e detyruar të banorëve të Gazës nga territori.
Pas njoftimit të sanksioneve, Lammy deklaroi: “Këto veprime nuk janë të pranueshme. Kjo është arsyeja pse ne kemi ndërmarrë veprime tani – për t’i mbajtur përgjegjësit para përgjegjësisë.”
Ai shtoi se Britania e Madhe do të vazhdojë të punojë për “një armëpushim të menjëhershëm në Gaza, lirimin e menjëhershëm të pengjeve të mbetura nga Hamasi… një rritje të ndihmës dhe një rrugë drejt një zgjidhjeje me dy shtete.”
Nga ana e tij, Izraeli reagoi ashpër ndaj sanksioneve. Ministri i Jashtëm izraelit, Gideon Saar, e quajti vendimin “të papranueshëm” dhe njoftoi se kabineti do të mblidhej javën e ardhshme për të diskutuar përgjigjen. Ministria e Jashtme izraelite deklaroi se ishte “skandaloze që përfaqësuesit e zgjedhur dhe anëtarët e qeverisë i nënshtrohen këtyre lloj masash.”
Deklarata e Ministrisë së Jashtme britanike shtoi se “krahas partnerëve Australi, Kanada, Zelanda e Re dhe Norvegji, Mbretëria e Bashkuar është e qartë se dhuna dhe frikësimi në rritje nga kolonët izraelitë kundër komuniteteve palestineze në Bregun Perëndimor duhet të ndalet.”
Ajo theksoi se masat kundër Smotrich dhe Ben-Gvir “nuk mund të shihen të izoluara nga ngjarjet në Gaza, ku Izraeli duhet të mbështesë Ligjin Ndërkombëtar Humanitar.”
Rrënjët politike dhe presioni ndërkombëtar
Të dy ministrat e sanksionuar i përkasin partive të krahut të djathtë, të cilat janë thelbësore për qeverinë e koalicionit të kryeministrit Benjamin Netanyahu. Partia Otzma Yehudit (Fuqia Hebraike) e Ben-Gvir mban gjashtë vende, ndërsa partia e Sionizmit Fetar e Smotrich mban shtatë vende në koalicion.
Në përgjigje ndaj sanksioneve, Smotrich shprehu “përbuzje” ndaj veprimit të Mbretërisë së Bashkuar, duke deklaruar se “Britania është përpjekur tashmë një herë të na pengojë të vendosim vendbanimin në djepin e atdheut tonë dhe nuk mund ta bëjmë përsëri. Jemi të vendosur, me vullnetin e Zotit, të vazhdojmë ndërtimin.”
Mundësia e sanksionimit të këtyre dy ministrave ka qenë prej kohësh në diskutim. Tetorin e kaluar, Lord Cameron, atëherë ministër i jashtëm, kishte planifikuar të merrte këtë masë si një mënyrë për të ushtruar presion mbi Izraelin.
Vendimi i qeverisë pasqyron presionin në rritje popullor dhe parlamentar për të ndërmarrë veprime të mëtejshme kundër qeverisë izraelite për operacionet e saj si në Gaza ashtu edhe në Bregun Perëndimor.
Kjo vjen gjithashtu pas një përshkallëzimi të vazhdueshëm të presionit nga Mbretëria e Bashkuar dhe aleatët e tjerë. Muajin e kaluar, udhëheqësit e Britanisë, Francës dhe Kanadasë lëshuan një deklaratë të përbashkët duke thënë se Izraeli ishte në rrezik të shkelte ligjin ndërkombëtar. Britania e Madhe gjithashtu ndërpreu bisedimet tregtare me Izraelin. Në Dhomën e Komunave muajin e kaluar, Lammy i përshkroi vërejtjet e Smotrich rreth “spastrimit” të Gazës nga palestinezët si ekstremizëm “monstruoz” dhe “të rrezikshëm”.
Reagimet ndaj sanksioneve nga politikanët britanikë ishin kryesisht pozitive. Sekretarja konservatore e Brendshme, Dame Priti Patel, theksoi se qeveria britanike duhet të përdorë ndikimin e saj për të siguruar lirimin e pengjeve, ardhjen e ndihmës humanitare dhe një fund të qëndrueshëm të konfliktit. Udhëheqësi liberal demokrat, Sir Ed Davey, mirëpriti sanksionet, por u shpreh “i zhgënjyer” që qeveria dhe Partia Laburiste “zgjatën kaq shumë për të vepruar”.
Këto sanksione vijnë 20 muaj pasi Izraeli nisi një fushatë ushtarake në Gaza në përgjigje të sulmit të paprecedentë ndërkufitar të udhëhequr nga Hamasi më 7 tetor 2023, në të cilin u vranë rreth 1,200 njerëz dhe 251 të tjerë u morën peng. Që atëherë, të paktën 54,927 njerëz janë vrarë në Gaza, sipas ministrisë së shëndetësisë të territorit të drejtuar nga Hamasi.
Kronologjia e tensioneve Britani-Izrael:
19 Maj: Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Kanadaja denoncojnë ofensivën e zgjeruar izraelite në Gaza dhe bllokadën e vazhdueshme, paralajmërojnë për përgjigje “konkrete”.
20 Maj: Mbretëria e Bashkuar pezullon bisedimet e tregtisë së lirë me Izraelin, vendos sanksione ndaj kolonëve dhe thërret ambasadorin e Izraelit.
22 Maj: Kryeministri izraelit lidh kritikat ndaj Izraelit nga udhëheqësit e Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe Kanadasë me të shtënat vdekjeprurëse të dy stafit të ambasadës izraelite në Uashington DC më 21 maj.
10 Qershor: Mbretëria e Bashkuar vendos sanksione ndaj ministrave izraelitë Smotrich dhe Ben-Gvir./ BBC
